شب یلدا یا شب چله یکی از قدیمیترین جشنهای ایرانی است که مانند عید نوروز و چهارشنبه سوری از تاریخ و پیشینه قدیم ایران به یادگار مانده است، این شب از تمام شبهای سال بلندتر است و اجداد ما هر سال آن را جشن میگرفتهاند، شب یلدا در واقع از زمان غروب آفتاب در آخرین روز پاییز یعنی ۳۰ آذر شروع میشود و با طلوع آفتاب در اولین روز زمستان یعنی اول دی به پایان میرسد.
مردم ایران زمین و بخشی از کشورهای قلمروی "ایران فرهنگی" براي برگزاري مراسم جشن يلدا احترام خاصي قائل هستند زيرا معتقدند اين شب نه تنها بلندترين شب سال است بلكه بايد از نظر مواد خوراكي نيز يكي از پاكترين و بهداشتيترين شب سال باشد، با توجه به اينكه يكي از اصليترين آيين مراسم برگزاري شب يلدا خوردن تنقلات طبيعي مانند آجيل، خشكبار، شيرينيهاي طبيعي، ميوههايي همچون هندوانه، انار، سيب و پرتقال است كه همه اين خوراكيها حتي آجيل از مواد طبيعي تهيه شدهاند و تمام آنها در ظروف سفالي، مسي و يا چيني گذاشته ميشدند، پس شايد بتوان گفت يلدا يك شب پاك در ميان ايرانيان است.
اما به نظر ميرسد در چند سال اخير اين روند پاك شب يلدا تغيير كرده است، در نيم قرن اخير كه استفاده از انواع سموم و كودهاي شيميايي در كشاورزي بسيار شايع شده، شايد در نگاه اول موجب افزايش ميزان توليد محصولات كشاورزي ميشود اما در بلند مدت چنان بلايي بر سر محيط زيست، طبيعت و سلامتي ميآورد كه حتما عوارض آن تا نسلهاي آينده نيز ماندگار خواهد بود، همچنين متاسفانه چند سالي است كه انواع و اقسام تنقلات از جمله چيپس و پفك جاي خود را بر روي سفره يلدا باز كردهاند و بدتر از همه اينكه ظرفهاي رنگارنگ و زيبا جاي خود را به ظروف يكبار مصرف دادهاند بر اين اساس ورود اين ميهمانان ناخوانده باعث شده كه يكي از مهمترين ماموريتهاي اصلي شب يلدا كه همان اهداي سلامتي و تندرستي به مردم است، با خطر جدي روبهرو شود.
با رعایت نکات محیط زیستی ساده برای کاهش مصرف پلاستیک و جداسازی زبالهها میتوان شب یلدا که طولانیترین شب سال در فرهنگ ایرانیان محسوب میشود را به پاکترین شب سال تبدیل کرد:
1. در هنگام خرید میوه, آجیل و سایر مواد خوراکی برای دورهمی شب یلدا بهتر است که به جای استفاده از تعداد زیادی کیسههای پلاستیکی از کیسههای پارچهای استفاده کنیم.
2.جداسازی حجم زیاد پسماندهای تر و پسماندهای خشک تولید شده را به درستی انجام دهیم.
3. در مهمانی شب یلدا از سفرههای یک بار مصرف, ظروف و قاشق چنگال پلاستیکی استفاده نکنیم.
4.تا حد امکان سعی کنیم برای تردد به منزل اقوام از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنیم تا ایجاد ترافیک سبب آلودهتر شدن هوای شهر نشود.
5. مصرف برق و گاز در شب یلدا به صورت قابل توجهی افزایش مییابد, خوب است که در این شب از روشن کردن لامپ اضافه و زیاد کردن درجه حرارت دستگاههای گرمایشی پرهیز کنیم و با صرفه جویی در مصرف انرژی, امکان برگزاری این مراسم باستانی را برای هموطنانی که در مناطق محروم زندگی میکنند را نیز فراهم کنیم.